Hoe kunnen we bidden?
Hoe moeten we bidden, leer ons bidden – dat is de vraag van de leerlingen van Jezus aan het begin van Lucas 11 (vers 1 - 13). Dat is een actuele vraag, meer dan ooit. Voor de één is het vanzelfsprekend om elke dag te bidden. Met vaste woorden, aan tafel, of stil, voor jezelf voor je gaat slapen. Samen met je partner, of terwijl je loopt te wandelen alleen. Of in een gebedsgroep, of met de hulp van een moment in de kapel.
Voor velen is het ook een zoektocht. Zo zat ik een paar weken geleden met één van mijn kinderen in een zeilboot. Alle tijd om even bij te praten – en zo hadden we het over meditatie en mindfulness, waar hij veel baat bij heeft. Ik vroeg hem waar hij het vertrouwen dat hij daarin vindt vandaan haalt - of hij dan ook vertrouwt op op iemand buiten zichzelf.
Ik merk dat het voor mijn kinderen moeilijk is, om zich dat voor te stellen. Hoezeer ze zich ook thuis voelen bij de waarden in een kerk, en behoefte hebben aan bezinning en inkeer.. God is niet per se in beeld. Pijnlijk, misschien… en tegelijk voorstelbaar. (Voor wie meer wil horen over en begrijpen van de manier waarop millenials naar geloven kijken, beluister de podcast serie ‘Dit dus')
Onze Vader
Bidden gaat over een relatie. Zoals Jezus het ons voorbidt, gaat het om een relatie met een ouder, een vader. Een kostbaar beeld, voor velen van ons. We zijn er mee opgegroeid in het geloof. God is vader.
Tegelijk denk ik dat er daarin wel van alles verschoven is.
We zijn anders tegen vaders gaan aankijken – waar ooit autoriteit, ontzag en gehoorzaamheid belangrijk waren is zorgzaamheid en nabijheid belangrijker geworden. Waar ooit moeders publiekelijk niet in beeld waren, zijn moeder gelijkwaardig geworden, en zijn vaders zijn moederlijker geworden.
Onze Vader – de één voelt zich warm worden bij dat beeld. Maar het kan ook nog zo zijn dat je een vader voor je ziet waarbij je je niet echt veilig gevoeld heeft, of waar de liefde niet vanaf straalde. Dat kan je belemmeren om te verbinden met God als Vader. En als je nog eens gaat kijken, dan blijkt de Bijbel ook godsbeelden te bevatten die gaan over moederschap. Over God mogen we met meerdere woorden, met verschillende beelden spreken. God die als een moeder voor ons zorgt, onze vader.
God als vriend
God als een vriend past bij het voorbeeld, de gelijkenis die Jezus hier vertelt. Als een vriend je iets vraagt, dan luister je sowieso. Victor van Heusden hoorde ik bidden ooit zo uitleggen: het is alsof je naast een vriend op de bank zit, en je eigenlijk niets hoeft te zeggen. Er zijn is genoeg. Je hoeft geen gesprek gaande te houden. Je zegt wat in je opkomt. Of je bent stil. Je bent bij elkaar.
Tegelijk is wat Jezus vertelt heel duidelijk: je mag vragen! Vragen, zoeken, kloppen op de deur.
Miskotte, die ooit een klassiek boek schreef met als titel ‘De weg van het gebed’ roept op om juist te vragen. Stilte en meditatie was iets minder van zijn tijd, wellicht. Maar toen ik het opnieuw las begreep ik weer: het vraagt moed om wel te vragen. Om te durven geloven dat er een God is, die hoort. Om de brutaliteit te hebben om je hart te luchten. Om hardop te zeggen wat je hoopt en wat je verdriet doet. Je opstandigheid, en verzet te uiten – om zo te onderhandelen als Abraham doet.
Een collega zei: ik bid de hele dag. En vooral op de fiets.
Waar vind jij ruimte, voor God? Waar maak je ruimte voor God? Ga je op je knieën, of doe je het terwijl je andere dingen doet? Het kan ook met een podcast. Of door een gebaar (een kaars, een kruis slaan) of door een gebed dat je van je ouders, of van iemand leerde. Met een lied.. of door te doen. Alles wat je bewust maakt van je relatie met God, en maakt dat je daar even tijd aan besteedt mag bidden heten.
Jij mag àlles vragen
Ik moet er steeds aan denken hoe het klinkt àls je je moed bij elkaar raapt om een vraag te stellen.
'Mag ik je misschien iets vragen…?' vraag je dan voorzichtig.
En dat de ander die dan zegt: 'Jij mag àlles vragen.'
Dat is hoe gebed is. Jij, jij mag alles vragen. Dat is de grondtoon, dat is Gods boodschap.
Er zijn geen verkeerde vragen.
Alleen krijgen vragen niet altijd het antwoord dat je zelf bedacht had. Want anders had je het niet hoeven vragen. En soms ontdek je terwijl je het uitspreekt, dat de vraag niet de goede is. Je vraag verandert in het gesprek.
Er zijn geen grenzen aan wat je vragen mag, maar de reactie heb je niet in de hand. En als er al grenzen zijn, dan ontdek je die door de vragen juist wel te stellen. Zo is het ook bij bidden.
Je mag alles vragen, en tegelijk zul je lezend in de Bijbel, luisterend naar mensen die je ontmoet, en al biddend, ontdekken dat je vragen anders worden. Dat je meer leert over wat Gods wil zou kunnen zijn, en hoe dat raakt aan je eigen leven. En aan wat er in de wereld om je heen gebeurt.
Leren van het Onze Vader
Jezus doet het ons voor, in het bidden van het Onze Vader.
Wat opvalt is dat bidden hier gebeurt in de wij vorm. Niet dat je nooit 'ik' mag zeggen, maar Jezus leert het zijn leerlingen in meervoud, samen. Het hangt niet alleen van jou af, en het is ook niet alleen voor jezelf, en op jezelf gericht. Het gaat steeds over het geheel, over de gemeenschap – het koninkrijk.
Dat mag je je ook afvragen als je bidt: dient mijn gebed anderen?
In het verhaal dat Jezus vertelt wordt niet aangeklopt om zelf te eten te krijgen, maar om iemand anders te eten te geven. Het gaat over gastvrijheid, over zorg voor elkaar. Je vraagt iets voor het tekort van een ander.
Als je vraagt, krijg je dan ook wat je vraagt? Dat is een spannende vraag, omdat je deze tekst zo kunt lezen dat waar je om bidt je ook gegeven zal worden. En dan is het maar één stap naar de boodschap, dat als dat niet gebeurt, je wel niet goed gebeden zult hebben…
Natuurlijk moeten wij steeds weer leren bidden. Maar bid en je zal gegeven worden, betekent niet dat je precies krijgt wat je vraagt. Dat staat er ook niet. En dat weten we ook. Zelfs Jezus kreeg niet wat hij vroeg – de beker van het lijden ging hem niet voorbij. God kan zo verborgen zijn.
Het is iets om met elkaar over te praten. Hoe heb je ervaren, heb je ervaren dat God hoort. Of hoe lang je wachten moest en hoe anders het verhoord werd dan je dacht.
Eén ding: je krijgt niet iets wat slecht voor je is. Geen stenen voor brood, geen slang. Dat is duidelijk. God geeft het goede.
En misschien zit de clou wel aan het einde: God geeft de Heilige geest, zegt Jezus, aan wie vragen.
Dat is vooral waar we om bidden moeten, misschien? Om de geest van Jezus die richting geeft aan ons vragen, die ons leert onderscheiden wat te doen, om de geest die ons troost en vertrouwen geeft.
Bidden is doen
Hoe kun je om iets bidden en er niet naar proberen te handelen?
Dit is ook wel pijnlijk.. hoe kunnen we bidden om ons dagelijks brood – om brood genoeg – en weten dat er mensen genoeg zijn die tekort komen.
Je kunt ook zeggen: dat dagelijks brood, dat is het sociaal minimum – wat je minimaal nodig hebt om van te leven. Is er de maatschappelijke en politieke wil om te delen wat er is? Hebben we genoeg voor iedereen – in Houten, in Nederland, op wereldschaal?
Bidden is het aan God toevertrouwen, maar niet afschuiven wat je zelf kunt doen. Het is zelf veranderd worden, en kracht vinden om te kiezen, en steeds weer opnieuw zoeken naar het juiste om te doen.
BIdden is vragen om kracht om te doen wat jij kunt doen (praktisch, politiek enz) en het geheel aan God toevertrouwen.
Maak ons hart onrustig God, zingen we soms (luister het lied 'Maak ons hart onrustig'), onrustig tot het rust vindt in u. Geen rust in het bestaande waar tekort is, maar in U, in het goede dat U geeft. Het goede dat onze toekomst is.
Een boekje dat het lezen waard is: 'Help, dank, wow. Bidden - zo simpel is het' van Anne Lamott.
Reacties
Een reactie posten